Μήπως το love bombing που δέχεσαι δεν είναι και τόσο αθώο;
Πίσω στο 1996, η καθηγήτρια ψυχολογίας Margaret Singer είχε αναφέρει το «love bombing» στο βιβλίο της με τίτλο «Cults in Our Midst». Το προσδιόρισε ως εξής: «Η διαδικασία προσποίησης φιλίας και ενδιαφέροντος για τον “προσηλυτισμό” συνδέθηκε αρχικά με μια από τις πρώιμες νεανικές σέκτες, σύντομα όμως υιοθετήθηκε από διάφορες ομάδες – ως μέρος προγράμματος στρατολόγησης ανθρώπων».
Ορισμένοι από τους πιο διαβόητους ηγέτες αιρέσεων, όπως ο Charles Manson και ο David Kores, είχαν κάνει τέχνη το love bombing, πείθοντας τα μέλη τους να κάνουν ομαδική αυτοκτονία ή να δολοφονήσουν κάποιον. Με τον ίδιο τρόπο εξασφάλιζαν οι επικεφαλής συμμοριών την τυφλή υπακοή και την πίστη των μελών τους.
Η Dr. Singer είχε προσθέσει ότι «ο “βομβαρδισμός αγάπης” είναι συντονισμένη προσπάθεια, συνήθως υπό την καθοδήγηση της ηγεσίας, που περιλαμβάνει μακροχρόνιες στρατολογήσεις μελών, μέσω της κολακείας, της λεκτικής αποπλάνησης και του στοργικού αλλά όχι σεξουαλικού αγγίγματος, και μεγάλης προσοχής σε κάθε σχόλιο. Ο βομβαρδισμός αγάπης ή η προσφορά στιγμιαίας συντροφικότητας είναι ένα παραπλανητικό τέχνασμα που εξηγεί πολλές επιτυχημένες προσπάθειες στρατολόγησης».
Σε δικαστικά έγγραφα του 1999, από υπόθεση της πολιτείας του Μέριλαντ εναντίον της δράσης αιρέσεων, αναφέρθηκαν και οι λεπτομέρειες της τεχνικής στρατολόγησης. Είχαν ως εξής: Ο υπεύθυνος για τη στρατολόγηση πήγαινε σε πανεπιστημιουπόλεις, πλησίαζε έναν φοιτητή και έκανε ό,τι μπορούσε για να τον κάνει να νιώσει ξεχωριστός και μοναδικός. Μετά προσπαθούσε να τον πείσει πως θα γινόταν ο καλύτερος φίλος του, καθώς είχαν κοινά ενδιαφέροντα. Επαναλάμβανε τις επισκέψεις όσες φορές χρειαζόταν, έως ότου να πειστεί ο στόχος, που δεν μάθαινε ποτέ για όσα εκπροσωπούσε ο νέος του «φίλος» και τον πραγματικό σκοπό της συμπάθειας του. «Συνήθως προσπαθούν να βρουν έναν μαθητή που να φαίνεται ευάλωτος και μόνος και, ιδανικά, λυπημένος», κατέθεσαν οι μάρτυρες.
Στις δεκαετίες που ακολούθησαν, προτάθηκε από ψυχολόγους ως τρόπος που θα βοηθούσε γονείς να πείσουν τα παιδιά τους να διακόψουν τις προβληματικές συμπεριφορές. Το 2017, αυτό που ποτέ δεν είχε ευγενείς προθέσεις (αλλά, τουναντίον, φτιάχτηκε για χειραγώγηση, διατήρηση εξουσίας και ελέγχου σε σχέσεις) χαρακτηρίστηκε από ψυχιάτρους ως «η πιο δόλια τακτική χειριστικού συντρόφου» στις σχέσεις ζευγαριών.
Είχε ήδη γίνει φαινόμενο που είχαν αρχίσει να μελετούν οι επιστήμονες.
Δεν είναι μόνο το θύμα ανασφαλές, αλλά και ο θύτης
Η υπερβολική επίδειξη προσοχής και στοργής που ανταποκρίνεται σε love bombing έχει ως βασικά στοιχεία τις ατελείωτες συζητήσεις «για το μέλλον μας», το διαρκές κοίταγμα στα μάτια και την ασταμάτητη επικοινωνία μέσω όσων εφαρμογών προσφέρει η τεχνολογία.
Ψυχολόγοι έχουν διευκρινίσει στο Psychology Today ότι «ο βομβαρδισμός αγάπης έχει αποτέλεσμα, γιατί οι άνθρωποι έχουμε φυσική ανάγκη να νιώθουμε καλά για αυτό που είμαστε, που δεν μπορούμε να καλύψουμε από μόνοι μας – για λόγους περιστασιακούς (π.χ. διαζύγιο, απώλεια εργασίας) ή πιο σταθερούς (βλ. παιδική ηλικία). Οι θύτες που εξειδικεύονται στον εντοπισμό της χαμηλής αυτοεκτίμησης, εκμεταλλεύονται δεόντως αυτήν την ανάγκη.
To παράδοξο στο love bombing είναι ότι οι θύτες δεν αναζητούν στόχους που δεν κρύβουν ποτέ και από κανέναν τις ανασφάλειες τους, αλλά ανθρώπους που δείχνουν πως είναι φανταστικές περιπτώσεις. Για παράδειγμα, μια τόσο όμορφη γυναίκα που πολλοί φοβούνται να πλησιάσουν, ένας άνδρας που έχει εξαιρετική καριέρα αλλά η σύντροφος του τον παράτησε για το φίλο του, ή μια δυναμική επιχειρηματίας που δεν παντρεύτηκε και δεν έκανε παιδιά – γιατί κουβαλούσε τα τραύματα της παιδικής της ηλικίας.
Η έκκριση ντοπαμίνης και ενδορφίνης από το boost που λαμβάνουμε δεν βοηθά να δούμε την πραγματικότητα, από τη στιγμή που δεν έχουμε και υγιή εικόνα για τον εαυτό μας».
Ο Αμερικανός ψυχολόγος Dale Archer έδωσε τις τρεις φάσεις που περιλαμβάνει ο «βομβαρδισμός αγάπης» σε ακρωνύμιο: To IDD συνθέτουν οι λέξεις Idealize, Devalue, Discard. Δηλαδή, εξιδανικεύω, απαξιώνω και απορρίπτω. Η διαδικασία αναγνώρισης του μοτίβου επίσης έχει τρία γράμματα: SLL εκ των Stop, Look, Listen – σταματήστε, κοιτάξτε, ακούστε.
«Το κλειδί για να καταλάβετε πως σας αφορά είναι να εξετάσετε όσα συμβαίνουν αφότου περάσει ο αρχικός ενθουσιασμός της σύναψης της σχέσης. Αν οι υπερβολικές εκδηλώσεις συνεχιστούν, οι πράξεις εξακολουθήσουν να ταιριάζουν με τα λόγια και δεν υπάρχει υποτίμηση, υπάρχουν αγνά συναισθήματα. Σε περίπτωση που αλλάξει κάτι από όλα αυτά (μετά τον αρχικό ενθουσιασμό), χρειάζεται προσοχή».
Όπως χρειάζεται προσοχή αν το σπίτι σας δεν χωράει άλλα δώρα και αν οι υποσχέσεις για το μέλλον (παρα)είναι πολλές. Ένα άλλο στοιχείο είναι η επιμονή στο να σας πείσουν πως ο έρωτας προέκυψε με την πρώτη ματιά και ότι είναι οι τέλειοι σύντροφοι.
Το Cosmopolitan είχε δημοσιεύσει το 2019 συνέντευξη της ψυχοθεραπεύτριας Ami Kaplan, από τη Νέα Υόρκη, που εξήγησε ότι «το love bombing είναι σε μεγάλο βαθμό ασυνείδητη συμπεριφορά, που έχει στο επίκεντρο το να “αποκτήσεις” το άλλο και όταν τα καταφέρνεις γίνεσαι πιο δύσκολος, κακοποιητικός ή χειριστικός. Όλοι μπορούν να το κάνουν. Πιο συχνά, όμως, είναι σύμπτωμα διαταραχής ναρκισσιστικής προσωπικότητας». Και υπάρχουν ήδη διαθέσιμες μελέτες που συνδέουν την κακοποίηση στις σχέσεις με τον ναρκισσισμό.
Η υπερβολική προσοχή και στοργή δεν συνιστά βομβαρδισμό αγάπης εάν δεν υπάρχει πρόθεση ή σχέδιο περαιτέρω κακοποίησης. Η Chitra Raghavan, καθηγήτρια ψυχολογίας στο John Jay College of Criminal Justice, ξεκαθάρισε στους New York Times πως η αποτελεσματικότητα του love bombing κρύβεται στο ότι δεν υπάρχουν διακριτά όρια. «Είναι κάτι το υπερβολικό, που δεν έχει ξανασυμβεί, αλλά μπορεί να είναι και βαθιά σαγηνευτικό και ρομαντικό, ανάλογα με το τι συμβαίνει στα μεσοδιαστήματα και μετά».
Ναι, είναι ωραίο να θέλει ο/η σύντροφος σας να σας βλέπει κάθε μέρα. Όταν όμως, προσπαθεί να σας απομονώσει από τους φίλους σας, είναι πρόβλημα. Ναι, είναι πολύ ωραία τα δώρα, αν δεν ξεπερνούν τις οικονομικές δυνατότητες αυτού που τα κάνει – και που τα χρησιμοποιεί για να σε χειραγωγήσει, αλλά και για να αισθανθεί και ο ίδιος πως έχει μεγαλύτερη αξία.
Και, ναι, είναι όμορφο και εύλογο να είναι αμοιβαία τα συναισθήματα –ο πόθος, η υποστήριξη, η στοργή– στη σχέση. Οπότε, προβληματίσου αν βλέπεις αυτόν/αυτήν που έχεις απέναντί σου να κάνει ό,τι μπορεί για να γίνει όλος σου ο κόσμος.
Πώς αναγνωρίζουμε το love bombing;
Σύμφωνα με την Τζένιφερ Γκούτμαν, όταν κάποιος κάνει «love bombing» σε έναν νέο σύντροφο, μπορεί να τον συστήσει σε μέλη της οικογένειας, φίλους και άλλα σημαντικά άτομα από νωρίς ή να προχωρήσει τη σχέση με πολύ πιο γρήγορο ρυθμό από ό,τι συνήθως αναμενόταν.
«Αυτή η μέθοδος σας αφοπλίζει γιατί αρχικά σας γεμίζει αυτοπεποίθηση» αναφέρει η ίδια. «Ωστόσο, η σαγηνευτική προσοχή μπορεί γρήγορα να στραφεί σε υποτίμηση».
Όταν βρισκόμαστε στην αρχή μια σχέσης, τα όρια μας μπορεί ήδη να έχουν γίνει ασαφή» αναφέρει η Μαρία Βαστάρντο, θεραπεύτρια από την Καλιφόρνια. Στην πραγματικότητα, ο βομβαρδισμός αγάπης» συχνά μοιάζει και μοιάζει με τη φάση του μήνα του μέλιτος μιας σχέσης.
