Ποια είναι τα σημάδια που σου «χτυπάνε» το καμπανάκι ότι πρέπει να κλείσεις την πρώτη σου συνεδρία με έναν ψυχολόγο;
Ακούς όλο και περισσότερους ανθρώπους να αναφέρουν πως η ψυχοθεραπεία τους άλλαξε τη ζωή ή πως αισθάνονται ότι πρέπει να επισκεφτούν κάποιον ψυχολόγο γιατί κάτι δεν πάει καλά.
Πότε είναι, όμως, η κατάλληλη στιγμή να επισκεφθώ έναν ψυχολόγο; Και πώς θα το γνωρίζω; Μήπως και μόνο η σκέψη ότι ίσως χρειάζομαι ψυχολογική βοήθεια είναι αρκετή για να αποτελέσει ισχυρή ένδειξη;
Μια ειδικός ψυχικής υγείας αναφέριε «ότι υπάρχουν πολλοί λόγοι που μπορούν να μας κινητοποιήσουν να πάμε σε έναν ψυχολόγο» και μας απαριθμεί μερικούς από αυτούς.
#1 Δυσκολίες στις σχέσεις. Εάν κάποιος αντιμετωπίζει προβλήματα στις σχέσεις του (οικογενειακές, ερωτικές ή φιλικές) ο ειδικός μπορεί να τον βοηθήσει να τις κατανοήσει και να τις αντιμετωπίσει.
#2 Συμπτώματα ψυχολογικής δυσφορίας. Συμπτώματα όπως το άγχος, η κατάθλιψη, τα επεισόδια πανικού, η αντικοινωνική συμπεριφορά, ο αυξημένος ή αδικαιολόγητος θυμός, το αυξημένο στρες, ο εθισμός ή η αυτο-απομόνωση, είναι καλοί λόγοι για να αναζητήσει κανείς ψυχολογική βοήθεια.
#3 Επαγγελματικές προκλήσεις. Εάν κάποιος βιώνει στρες στον εργασιακό χώρο, δυσκολίες στην επικοινωνία με συνεργάτες ή δυσκολίες αναφορικά με την επαγγελματική ανάπτυξη, ο ψυχολόγος μπορεί επίσης να βοηθήσει.
#4 Λόγοι αυτοβελτίωσης. Ακόμη και αν δεν αντιμετωπίζετε συγκεκριμένα προβλήματα, η ψυχολογική θεραπεία μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση της γενικής συναισθηματικής κατάστασης και ευημερίας σας.
#5 Απώλεια και πένθος. Η απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου μπορεί να προκαλέσει έντονα συναισθηματικά και ψυχολογικά συμπτώματα. Ο ψυχολόγος μπορεί να βοηθήσει στη διαχείριση του πένθους και της απώλειας.
#6 Επίτευξη προσωπικών στόχων. Ορισμένοι άνθρωποι αναζητούν την ψυχολογική υποστήριξη για να επιτύχουν τους προσωπικούς τους στόχους, να βελτιώσουν την αυτοεκτίμησή τους και να αναπτύξουν νέες δεξιότητες.
«Είναι σημαντικό να κατανοήσει κανείς ότι το να προσεγγίσει έναν ψυχολόγο δεν υποδεικνύει αδυναμία ή ασθένεια, αλλά μια συνειδητή απόφαση για την βελτίωση της ψυχικής υγείας και ευημερίας», μου εξήγησε η ειδικός. «Η επίσκεψη σε έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας μπορεί να αποτρέψει μακροχρόνιες δυσκολίες και να έχει θετικές επιδράσεις στην ψυχική και συναισθηματική υγεία. Ο ψυχολόγος μπορεί να βοηθήσει στην αναγνώριση και την αντιμετώπιση των ψυχολογικών προβλημάτων σε πρώιμα στάδια πριν εξελιχθούν σε πιο σοβαρές διαταραχές».
Επιπλέον, ο ειδικός μπορεί να μας βοηθήσει να διαχειριστούμε αρνητικά συναισθήματα, όπως το στρες, η οργή ή το άγχος, να αυξήσουμε την αυτοεκτίμηση και την αυτοπεποίθησή μας, και να βελτιώσουμε συνολικά την εικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας. Έτσι, θα μπορέσουμε να προλάβουμε προβλήματα όπως η αυτοκαταστροφική συμπεριφορά ή οι συγκρούσεις και θα είμαστε σε θέση να δημιουργήσουμε χώρο για την ανάπτυξη υγιών σχέσεων.
«Συνολικά, η ψυχολογική θεραπεία μπορεί να αποτελέσει ένα ισχυρό εργαλείο για την πρόληψη και τη διαχείριση των ψυχολογικών προβλημάτων, προωθώντας την ψυχική υγεία και την ευημερία. Είναι σημαντικό να αναζητήσετε βοήθεια από έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας όταν αισθάνεστε ότι το χρειάζεστε, ακόμη και αν δεν αντιμετωπίζετε άμεσα σοβαρά προβλήματα», συμπλήρωσε η κα Δριβάκου.
Η ψυχολόγος κράτησε μια πολύ σημαντική και ενδιαφέρουσα πτυχή του θέματος για το τέλος της επικοινωνίας μας:
«Πολύ συχνά εκείνοι που έρχονται σε θεραπεία επιζητούν βοήθεια λόγω προβλημάτων που προκαλούνται από οικεία πρόσωπα στο περιβάλλον τους, αντί εκείνων που πραγματικά χρειάζεται να προσέλθουν στον ψυχολόγο και να αλλάξουν στάση, έτσι ώστε να δημιουργούν λιγότερα ή καθόλου προβλήματα. Είναι σημαντικό να αναλαμβάνουμε την προσωπική μας ευθύνη και όχι να μεταβιβάζουμε τα προβλήματα μας στους ανθρώπους που μας στηρίζουν και μας αγαπούν».
Πώς Θα Καταλάβω Αν Έχει Διπολική Διαταραχή; 5 Τύποι Που Υπάρχουν
Υπάρχουν άνθρωποι που αντιμετωπίζουν μεγάλες ψυχολογικές διακυμάνσεις. Τι πραγματικά ειναι η διπολική διαταραχή που υποψιάζεσαι πως τους χαρακτηρίζει; Με απλά λόγια είναι μια ψυχική νόσος που χαρακτηρίζεται από εναλλαγές φάσεων ευφορίας (μανίας) και κατάθλιψης.
Εκείνο που δεν είναι ευρέως γνωστό είναι ότι υπάρχουν περισσότεροι από ένας τύποι διπολικής διαταραχής, σύμφωνα με την Αμερικανική Ψυχιατρική Εταιρεία και την 5η έκδοση του Διαγνωστικού και Στατιστικού Εγχειριδίου Ψυχικών Διαταραχών (DSM-5). Συγκεκριμένα, υπάρχουν 5 τύποι διπολικής διαταραχής, καθένας από τους οποίους ορίζεται από την παρουσία, τον τύπο, τη συχνότητα και την ένταση των επεισοδίων διάθεσης.
5 τύποι διπολικής διαταραχής
#1 Διπολική διαταραχή τύπου Ι
Ο ασθενής πρέπει να έχει βιώσει ένα ή περισσότερα μανιακά επεισόδια, είτε διάρκειας τουλάχιστον 7 ημερών, είτε με τέτοια ένταση, ώστε να έχει χρειαστεί νοσηλεία. Τα καταθλιπτικά επεισόδια δεν είναι απαραίτητα για τη διάγνωση, αν και συνήθως συνυπάρχουν.
#2 Διπολική διαταραχή τύπου ΙΙ
Δεν πρόκειται για μία ηπιότερη εκδοχή του πρώτου τύπου, αλλά για μια διαφορετική κατάσταση. Σε αυτή την περίπτωση, ο ασθενής πρέπει να βιώνει υπομανιακά και καταθλιπτικά επεισόδια, αλλά ποτέ ένα μανιακό επεισόδιο.
#3 Κυκλοθυμική διαταραχή
Χαρακτηρίζεται από πολυάριθμες εναλλασσόμενες περιόδους υπομανιακών και καταθλιπτικών συμπτωμάτων. Σε αντίθεση με τις διπολικές διαταραχές Ι και ΙΙ, οι συμπεριφορές και τα συμπτώματα που εκδηλώνονται στις διάφορες φάσεις της νόσου δεν είναι αρκετά σοβαρά ώστε να ανταποκρίνονται πλήρως στα κριτήρια για μανιακά, υπομανιακά ή μείζονα καταθλιπτικά επεισόδια.
Ωστόσο, αυτά τα συμπτώματα πρέπει να είναι εμφανή για μια περίοδο τουλάχιστον 2 ετών και να μην εξαφανίζονται για περισσότερο από 2 μήνες. Με πιο απλά λόγια, την κυκλοθυμική διαταραχή χαρακτηρίζει η διάρκεια και όχι η ένταση των συμπτωμάτων.
Αν και τα επεισόδια διάθεσης σε αυτή την περίπτωση είναι λιγότερο ακραία από εκείνα της διπολικής διαταραχής, είναι σημαντικό ο ασθενής να αναζητήσει βοήθεια, διότι μπορεί να εξελιχθούν σε διπολική διαταραχή τύπου Ι ή τύπου ΙΙ.
#4 Άλλου είδους διπολική και σχετική διαταραχή
Αυτός ο τύπος αφορά συμπτώματα διπολικής διαταραχής, όπως μανιακά ή καταθλιπτικά επεισόδια, τα οποία όμως δεν εμπίπτουν στις άλλες 3 κατηγορίες. Για παράδειγμα, μπορεί να υπάρχουν κυκλοθυμικά συμπτώματα που δεν έχουν διαρκέσει 2 χρόνια ή ίσως να υπάρχουν υπομανιακά επεισόδια χωρίς καταθλιπτικά επεισόδια.
#5 Απροσδιόριστη διπολική και σχετική διαταραχή
Αυτή η διάγνωση είναι παρόμοια με την 4η περίπτωση. Χρησιμοποιείται όμως όταν ένας γιατρός δεν έχει αρκετές πληροφορίες για να κάνει μια συγκεκριμένη διάγνωση, όταν οι περιστάσεις είναι πιεστικές και χρειάζεται να τεθεί διάγνωση.
Γιατί υποδιαγιγνώσκεται η διπολική διαταραχή;
Από όλες τις διαταραχές ψυχικής υγείας, η διπολική διαταραχή είναι ίσως αυτή που υποδιαγιγνώσκεται πιο συχνά. Κι αυτό συμβαίνει επειδή έχει παρόμοια συμπτώματα με πολλές άλλες καταστάσεις. Οι συνηθέστερες είναι:
#1 Διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας (ADHD). Και οι δύο διαταραχές έχουν αλληλεπικαλυπτόμενα συμπτώματα. Ωστόσο, ενώ η ΔΕΠΥ είναι μια χρόνια κατάσταση παρούσα από την παιδική ηλικία, οι διπολικές διαταραχές είναι επεισοδιακές. Επιπλέον, οι διπολικές διαταραχές επηρεάζουν κυρίως τη διάθεση, ενώ η ΔΕΠΥ επηρεάζει την προσοχή και τη συμπεριφορά.
#2 Οριακή διαταραχή προσωπικότητας. Μια κύρια διαφορά μεταξύ αυτών των συνθηκών είναι η διάρκεια των εναλλαγών της διάθεσης. Οι διπολικοί κύκλοι διάθεσης είναι επίμονοι και μπορεί να διαρκέσουν εβδομάδες ή μήνες, ενώ οι εναλλαγές της διάθεσης στην οριακή διαταραχή μπορεί να διαρκέσουν μερικές ώρες ή ημέρες, και κυρίως εκδηλώνονται στις διαπροσωπικές σχέσεις.
#3 Κατάθλιψη: Ενώ οι διπολικές διαταραχές μπορεί να περιλαμβάνουν συμπτώματα κατάθλιψης, η καταθλιπτική διαταραχή είναι μονοπολική, που σημαίνει ότι δεν υπάρχει μανία ή «ευφορία» στον αντίποδα. Οι γιατροί μπορεί αρχικά να διαγνώσουν λανθασμένα τη διπολική διαταραχή ως κατάθλιψη, επειδή τα υπομανιακά ή μανιακά επεισόδια δεν έχουν ακόμη εμφανιστεί ή έχουν περάσει απαρατήρητα.
Η σωστή διάγνωση είναι απαραίτητη για την επιλογή της κατάλληλης θεραπείας. Για να αυξήσει τις πιθανότητές του να λάβει μια σωστή διάγνωση, ο ασθενής πρέπει να ενημερώνει τον γιατρό για όλα τα συμπτώματα που αντιμετωπίζει.
Ποια είναι η ενδεδειγμένη θεραπεία για τη διπολική διαταραχή;
Η θεραπεία περιλαμβάνει φαρμακευτική αγωγή και ψυχοθεραπεία. Η φαρμακευτική αγωγή είναι το κλειδί για τη σταθεροποίηση των περισσότερων διπολικών διαταραχών. Ωστόσο, ο τύπος του φαρμάκου που συνταγογραφεί ένας γιατρός εξαρτάται από τα συμπτώματα και τη σοβαρότητά τους.
Επειδή τα αντικαταθλιπτικά μπορούν να προκαλέσουν μανιακά επεισόδια, τείνουν να αποφεύγονται στη διπολική διαταραχή Ι και γενικά συνταγογραφούνται μαζί με φάρμακα που αποκαλούνται σταθεροποιητές διάθεσης. Μπορεί να χρειαστεί λίγος χρόνος για να βρεθεί το σωστό φάρμακο για τον διπολικό ασθενή. Οι περισσότεροι άνθρωποι με διπολική διαταραχή λαμβάνουν περισσότερα από ένα φάρμακα.
Όσον αφορά την ψυχοθεραπεία, η έρευνα δείχνει ότι σε συνδυασμό με τη φαρμακευτική αγωγή μπορεί να είναι πιο ευεργετική από τη φαρμακευτική αγωγή μόνο. Η ψυχοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει έναν ασθενή να κατανοήσει και να διαχειριστεί το πρόβλημά του, αλλά και να βελτιώσει τις σχέσεις του με τους άλλους.
Σε κάθε περίπτωση, ο ψυχίατρος είναι ο μόνος αρμόδιος γιατρός που μπορεί να κάνει τη διάγνωση. Έτσι, αν αντιμετωπίζετε παρόμοια συμπτώματα με αυτά που αναφέραμε ή αν γνωρίζετε κάποιον άλλο άνθρωπο που να ταιριάζει στο προφίλ του διπολικού, είναι σημαντικό να απευθυνθείτε στον αρμόδιο ειδικό ψυχικής υγείας.
Φροντίστε να μιλήσετε ανοιχτά για τις συμπεριφορές, τις διαθέσεις σας και οτιδήποτε άλλο παρατηρείτε. Η ανοιχτή, ειλικρινής επικοινωνία είναι απαραίτητη για τη σωστή διάγνωση και θεραπεία.
Συνήθη συμπτώματα μανιακού επεισοδίου
- Διάθεση υπερβολικά ευφορική, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις, η βασική συναισθηματική διάθεση είναι η ευερεθιστότητα, ο εκνευρισμός.
- Ελαττωμένη ανάγκη για ύπνο.
- Υπερβολική αυτοπεποίθηση ή ιδέες μεγαλείου.
- Λογόρροια ή πίεση λόγου.
- Ιδεοφυγή (απότομες αλλαγές από το ένα θέμα στο άλλο, χωρίς να ολοκληρώνεται η σκέψη και συχνά χωρίς να υπάρχει συνάφεια μεταξύ θεμάτων).
- Παρορμητική συμπεριφορά χωρίς αίσθηση των συνεπειών της.
- Διάσπαση προσοχής και δυσκολία συγκέντρωσης.
- Υπερδραστηριότητα.
- Υπερβολική εμπλοκή σε υψηλού κινδύνου συμπεριφορές, όπως επικίνδυνη οδήγηση, αλόγιστη σπατάλη χρημάτων, υπερσεξουαλική συμπεριφορά).
Συνήθη συμπτώματα καταθλιπτικού επεισοδίου
- Καταθλιπτική διάθεση.
- Απώλεια ενδιαφέροντος για ευχάριστες δραστηριότητες.
- Μειωμένη ενεργητικότητα ή έλλειψη ενέργειας.
- Μειωμένη αυτοεκτίμηση.
- Αίσθημα απαισιοδοξίας και απόγνωσης.
- Σκέψεις θανάτου ή αυτοκτονικός ιδεασμός ή απόπειρα αυτοκαταστροφής.
- Δυσκολία στη συγκέντρωση ή στο να θυμάται πράγματα.
- Διαταραχή του ύπνου, που μπορεί να περιλαμβάνει πολλές ή λίγες ώρες ύπνου.
- Διαταραχή της όρεξης.