Το gaslighting μπορεί να συμβεί σε όλους και σε όλες τις σχέσεις και έχει (συνήθως) έναν σκοπό: να κάνει το θύμα να αισθανθεί ανύμπορο να ελέγξει την πραγματικότητα και το οδηγεί στο να διαστρεβλώνει τη δική του αλήθεια, με αποτέλεσμα να εξαρτάται απόλυτα από τον θύτη.
Ο όρος προέρχεται τη θεατρική παράσταση του Πάτρικ Χάμιλτον, που το 1944 έγινε ταινία, το “Gaslight”. Στο φιλμ ο σύζυγος προσπαθεί να πείσει τη γυναίκα του πως είναι τρελή και για να τα καταφέρει χρησιμοποιεί πολλούς τρόπους χειραγώγησης. Ένας αξ αυτών είναι η εξασθένιση του φωτός στα δωμάτια του σπιτιού (χαμηλώνει την ένταση). Ο ίδιος επιμένει ότι το φως είναι το ίδιο έντονο με πριν, σε αντίθεση με εκείνη που ισχυρίζεται πως αυτό δεν συμβαίνει.
Και ενώ το gaslighting μπορεί να συμβεί με διάφορους τρόπους και τεχνικές, υπάρχουν ορισμένες φράσεις που είναι καθαρές ενδείξεις της τακτικής αυτής και καλό θα ήταν να λειτουργήσουν ως «κόκκινα σημαιάκια» σε μία σχέση.
Αν έχεις ακούσει ποτέ σου τις παρακάτω ή παρόμοιες φράσεις, να ξέρεις πως έχεις πέσει θύμα gashlighting.
«Αυτό δεν έγινε ποτέ»
Οι gashlighters (έτσι λέγονται όσοι ασκούν gashlighting) προσπαθούν να σε κάνουν να αμφιβάλλεις για τη μνήμη και την πραγματικότητά σου. Μπορεί να είναι μια φράση που λέμε συχνά, αλλά όταν υποβαθμίζει τις εμπειρίες και τα συναισθήματα κάποιου και περιστρέφεται γύρω από ένα τραυματικό γεγονός δεν είναι πολύ υγιές.
«Είσαι τρελή»
Μια φράση που μπορεί να την έχεις ακούσει και ως «είσαι πολύ ευαίσθητη» ή «είσαι πολύ συναισθηματική». Αν προσπαθείς να εκφράσεις κάποιο συναίσθημα, ο θύτης θα προσπαθήσει να το μειώσει και να σε κάνει να νιώσεις ενοχές.
«Σιγά, και οι φίλες σου το ίδιο με εσένα είναι»
Πέρα από τα δικά σου συναισθήματα ο gashlighter θα προσπαθήσει να μειώσει και την υπόσταση των αγαπημένων σου προσώπων, με τελικό στόχο να σε απομονώσει εντελώς από εκείνους.
«Όλα αυτά τα λέω επειδή σε αγαπάω»
Μια φράση που μπορεί να δείχνει αγάπη, αν συνοδεύεται από εποικοδομητικά σχόλια και στήριξη και όχι από κριτικη και προσβολές. Είναι δύσκολο να το διακρίνεις, αλλά από τα συμφραζόμενα μπορεί να καταλάβεις τι είναι και τι όχι αληθινό.
«Αν με αγαπούσες, θα…»
Την αγάπη τους ως όπλο μπορούν εύκολα να χρησιμοποιήσουν οι gashlighters. «Αν νοιαζόσουν για εμένα, θα φορούσες ό,τι σου λέω». «Αν με εμπιστευόσουν θα μου έδειχνες το κινητό σου», «αν με αγαπούσες, θα ήξερες τι θέλω και τι μου αρέσει». Αυτές είναι μόνο μερικές φράσεις που μπορεί να χρησιμοποιηθούν για να σε κάνουν να νιώσεις μειονεκτικά και απολογητικά. Να σε κατηγορήσουν για τα προβλήματα της σχέσης ή να κρύψουν τη δική τους ευθύνη.