Σε τσίμπησε κουνούπι ή κοριός; Αισθάνεσαι απλά μια φαγούρα στο χέρι σου; Γιατί δεν πρέπει να ξυστείς;
Τις τελευταίες ώρες μιλούν όλοι για την «έλευση» των κοριών στην Ελλάδα. Και λόγω καιρικών συνθηκών βέβαια, έντονα είναι ακόμη και τα τσιμπήματα από κουνούπια. Και τα δύο τσιμπήματα προκαλούν έντονη φαγούρα στο σώμα μας. Υπάρχει βέβαια και η εκδοχή το να μας φαγουρίζει κάποιο σημείο της επιδερμίδας μας χωρίς να υπάρχει τσίμπημα στην περιοχή. Θες το ύφασμα; Θες κάποια αλλεργία; Όλα είναι πιθανά!
Η στήλη Explainer του Slate θέλησε να μας βοηθήσει να καταλάβουμε το φαινόμενο. Το έκανε με τη βοήθεια του Brian S. Kim, καθηγητή δερματολογίας στην Ιατρική Σχολή του Mount Sinai στη Νέα Υόρκη. Όπως είπε, «η φαγούρα μπορεί να προέλθει από πολλά πράγματα. Οι συνήθεις ένοχοι είναι τα τσιμπήματα ζωυφίων, οι αλλεργικές αντιδράσεις, οι δερματικές παθήσεις, ακόμη και τα πουλόβερ που προκαλούν φαγούρα».
Παρεμπιπτόντως, μερικές φορές η φαγούρα μπορεί να μας ενημερώσει για κάτι σημαντικό. «Εάν τα νεφρά σας αποτυγχάνουν, το ίδιο αρχίζει να συμβαίνει με το συκώτι και τον μυελό των οστών. Συχνά, ένα κοινό σύμπτωμα για όλα αυτά είναι η φαγούρα».
Πώς προκύπτει ο συνδυασμός φαγούρας και έντονου ξυσίματος;
«Πιθανότατα πρόκειται για εξελικτικό αντανακλαστικό που αναπτύχθηκε για να διώξει τους ανεπιθύμητους επισκέπτες», λέει ο ίδιος. Για λίγο, το ξύσιμο είναι καλό και υγιές. Για πολύ, γίνεται πρόβλημα, καθώς με αυτό καταστρέφουμε περαιτέρω το δέρμα και ενεργοποιούμε τις νευρικές ίνες, γεγονός που προκαλεί φαύλο κύκλο. Αρχικά νιώθουμε ανακούφιση, στην ουσία όμως το ξύσιμο ενισχύει την αίσθηση της φαγούρας. Έτσι, όσο ξύνουμε, τόση περισσότερη φαγούρα νιώθουμε.
Εν μέρει αυτό οφείλεται στη στενή σχέση μεταξύ πόνου και κνησμού. Ένας μικρός πόνος μπορεί να εμποδίσει την αίσθηση κνησμού, δημιουργώντας μια ενδιαφέρουσα ανατροφοδότηση. Ουσιαστικά, με το ξύσιμο προκαλούμε λίγο πόνο στο δέρμα μας και ηρεμούμε, έστω προσωρινά.
Κάποιο σημείο της διαδικασίας πιθανότατα σχετίζεται με τη σεροτονίνη. Το 2014 ο Zhou-Feng Chen, τότε ερευνητής στο Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον στο Σεντ Λούις, δημοσίευσε μια μελέτη που πρότεινε ότι ο νευροδιαβιβαστής παίζει ρόλο στον φαύλο κύκλο: «Όταν ο εγκέφαλος αισθάνεται πόνο, ο εγκέφαλος λέει: Αυτό δεν είναι κάτι καλό. Έτσι, παράγει σεροτονίνη ως τρόπο αναστολής του πόνου και νιώθουμε λίγο καλύτερα, για λίγο».
Ο νευροδιαβιβαστής ενεργοποιεί τους νευρώνες της φαγούρας στο σημείο που τη νιώθουμε έντονα και έτσι κάνει την αίσθηση χειρότερη. Το σήμα της φαγούρας, επίσης, φτάνει σε ένα υψηλότερο επίπεδο: τον εγκέφαλο.
«Αυτό που είδαμε στις μελέτες μας είναι ότι το ξύσιμο ενεργοποιεί το σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου», λέει η Gil Yosipovitch, διευθύντρια του Miami Itch Center. «Όσο περισσότερο ξύνεστε, τόσο περισσότερο αισθάνεστε ευχαρίστηση».
Οι ειδικοί λένε πως το ζεστό νερό δεν βοηθά τον κνησμό, εν αντιθέσει με το πολύ ζεστό νερό. Υπάρχουν και διάφορες φαρμακευτικές κρέμες που μπορούμε να επιστρατεύσουμε (οι περισσότερες έχουν τη χημική ουσία που λέγεται ισταμίνη), με τους ερευνητές να προσπαθούν να αναπτύξουν θεραπείες που θα έχουν ως στόχο τις νευρικές οδούς που εμπλέκονται στη φαγούρα.
Το δίδαγμα όλων των παραπάνω είναι πως όταν νιώθουμε φαγούρα, καλό είναι να κάνουμε οτιδήποτε άλλο πέραν του να αρχίζουμε να ξύνουμε την περιοχή. Διαφορετικά, θα ενισχύσουμε το αίσθημα και θα ξύνουμε έως ότου τραυματιστούμε, χωρίς να δούμε προκοπή. Δηλαδή, χωρίς να νικήσουμε την αιτία.
Πώς τσιμπάνε οι κοριοί, πού τσιμπάνε και ποια τα συμπτώματα
Ένας ενήλικος κοριός μπορεί να τσιμπά έως και 10 λεπτά ή και περισσότερο και να καταναλώνει έως και έξι φορές το βάρος του σε αίμα χωρίς να καταλάβουμε ότι μας τσιμπά εκείνη τη στιγμή, όπως μπορεί να συμβεί με το κουνούπι που λόγω μεγέθους γίνεται αντιληπτό.
Οι κοριοί επιτίθενται σε εκτεθειμένο δέρμα (όπου δηλαδή δεν είναι καλυμμένο με ρούχα): λαιμό, πρόσωπο, χέρια, πόδια.
Το τσίμπημά τους δεν είναι πότε ένα κι αυτή είναι η ειδοποιός διαφορά του τσιμπήματος του κοριού από εκείνο του ψύλλου, με το οποίο πολλές φορές συγχέεται.
Εμφανίζονται τρία με πέντε τσιμπήματα που έχουν την όψη πρησμένων κόκκινων εξογκωμάτων, που δημιουργούν μία νοητή γραμμή, ένα μοτίβο ζιγκ ζαγκ -σαν γάζωμα-, δείχνοντας τη διαδρομή που ακολούθησε ο κοριός πάνω στο δέρμα. Σε κάποιους εντοπίζονται αμέσως το επόμενο πρωί, ενώ σε άλλους μπορεί να περάσουν μέρες για να κάνουν την εμφάνισή τους.
Τα συμπτώματα είναι ο κνησμός, η κόπωση και ο πυρετός.
Ο εντοπισμός των κοριών μέσα στο σπίτι συνήθως γίνεται από τα περιττώματά τους, τα οποία μοιάζουν με μικρές καφέ κηλίδες και παρατηρούνται σε σεντόνια ή έπιπλα.
Σύμφωνα με τους ειδικούς, τα τσιμπήματα των κοριών αντιμετωπίζονται με κρέμες υδροκορτιζόνης και αντισταμινικά για την ανακούφιση από τη φαγούρα, καθώς και με κομπρέσες παγωμένου νερού πάνω στην ερεθισμένη περιοχή.
Δέκα πράγματα που πρέπει να ξέρουμε για τους κοριούς
#1 Το πόσο καθαροί είμαστε, δεν είναι κάτι που απασχολεί τους κοριούς. Συνηθέστερα, εμφανίζονται στο χώρο μας από άλλο μέρος που έχουν μολύνει.
#2 Είναι είδος εντόμων που τρέφονται με αίμα ανθρώπων και ζώων. Ζουν από 10 μήνες έως 1 χρόνο.
#3 Συνήθως μας δαγκώνουν όταν κοιμόμαστε. Χρειάζονται από 3 έως 10 λεπτά για να χορτάσουν. Μετά απομακρύνονται.
#4 Μπορούν να ζήσουν αρκετούς μήνες χωρίς σίτιση.
#5 Το μέγεθος των ενηλίκων είναι αυτό ενός σπόρου μήλου (5-7 χιλιοστά). Οι θηλυκοί μπορούν να γεννήσουν εκατοντάδες αβγά, στο μέγεθος κόκκου σκόνης το καθένα.
#6 Δεν κάνουν φωλιές, όπως τα μυρμήγκια ή οι μέλισσες. Τείνουν ωστόσο, να ζουν σε ομάδες, στις κρυψώνες τους.
#7 Δεν εμφανίζονται τη μέρα. Δρουν μόνο τη νύχτα.
#8 Δεν πετούν. Κινούνται όμως, γρήγορα σε δάπεδα, τοίχους και οροφές.
#9 Η συγκέντρωση τους ευνοείται όπου υπάρχει υψηλή συγκέντρωση ανθρώπων. Τους βοηθά και ο ζεστός καιρός.
#10 Τα αγαπημένα τους μέρη είναι τα σκοτεινά, κρυφά σημεία.
Σε ποια σημεία του σπιτιού κρύβονται οι κοριοί;
- στις ραφές ή ανάμεσα στα μαξιλάρια καναπέδων και καρεκλών,
- στις πιέτες των κουρτινών,
- στις ενώσεις των συρταριών,
- σε ηλεκτρικές πρίζες και συσκευές,
- στα ρούχα,
- στο κρεβάτι,
- κάτω από μοκέτα κοντά σε σανίδες,
- στις αποσκευές,
- σε στρώματα,
- σε καλύμματα στρωμάτων,
- σε αντικείμενα κοντά στο κρεβάτι,
- σε κεφαλάρια,
- σε μεταχειρισμένα έπιπλα.
Μπορεί να τους μεταφέρεις στο πορτοφόλι σου (εφόσον το έχεις ακουμπήσει σε έπιπλο που έχει κοριούς).
Το πεπλατυσμένο σώμα τους, τους βοηθά να χωρούν σε μικροσκοπικούς χώρους και έτσι να φτάνουν όπου υπάρχει αίμα για να τραφούν.
PIXABAY
Τι πρέπει να κάνουμε για να μην «εισβάλλουν» οι κοριοί στο σπίτι μας;
- Πλένουμε τα κλινοσκεπάσματα, τις κουρτίνες και τα ρούχα μας με ζεστό νερό και ιδανικά τα στεγνώνουμε στο στεγνωτήριο για τουλάχιστον μισή ώρα, σε τουλάχιστον 50 βαθμούς.
- Αν έχει ήλιο, βάζουμε τα πάντα σε μια κλειστή τσάντα και την αφήνουμε στο αυτοκίνητο για να ‘ψηθεί’. Αν δεν έχει, βάζουμε την τσάντα στην κατάψυξη για 3 με 4 ημέρες.
- Χρησιμοποιούμε μια βούρτσα με ‘σκληρές’ τρίχες’ για να τρίψουμε τις ραφές του στρώματος και μετά περνάμε την επιφάνεια με ηλεκτρική σκούπα.
- Καθαρίζουμε με ηλεκτρική σκούπα το κρεβάτι μας και την περιοχή γύρω από αυτό, καθημερινά. Στη συνέχεια, βγάζουμε τη σακούλα, την τοποθετούμε σε μια πλαστική και την πετάμε στους κάδους που είναι στους δρόμους.
- Απομακρύνουμε τυχόν σκουπίδια από την κρεβατοκάμαρα και το κρεβάτι από τους τοίχους ή τα άλλα έπιπλα του δωματίου.
- Αν υπάρχουν ρωγμές στον τοίχο ή σε γυψοσανίδα ή φθορές σε ταπετσαρία, προχωράμε σε επιδιορθώσεις.
