Αναρωτιέσαι αν ο σύντροφος ή φίλος σου είναι νάρκισσος; Ιδού μερικά σημάδια
Ίσως αρνείσαι πεισματικά να δεχθείς ότι ο σύντροφος σου είναι νάρκισσος ή η επί χρόνια κολλητή σου πάσχει από αυτή τη διαταραχή αλλά υπάρχουν μερικά σημάδια που σε οδηγούν σε μία άτυπη διαπίστωση. Σίγουρα οι ειδικοί γνωρίζουν πολλά περισσότερα και κάθε σου ενδοιασμό πρέπει να τον συζητήσεις μαζί τους αλλά δες τι λέει ένας από αυτούς παρακάτω.
H Dr. Ramani Durvasula είναι κλινική ψυχολόγος στο Λος Άντζελες, συγγραφέας και καθηγήτρια ψυχολογίας στο California State University. Το κύριο πεδίο έρευνας της είναι η διαταραχή ναρκισσιστικής συμπεριφοράς και η ναρκισσιστική κακοποίηση. Σε πρόσφατη δημοσίευση της έγραψε τις 6 φράσεις που συνηθίζουν να χρησιμοποιούν οι άνθρωποι που είναι «εξαιρετικά νάρκισσοι».
#1 Λυπάμαι που νιώθεις έτσι
Οι νάρκισσοι δυσκολεύονται να παραδεχτούν ένα λάθος. Αυτή είναι η κλασική απόπειρά τους για συγγνώμη. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για αποφυγή. Με αυτή τη φράση, υπονοούν ότι τα συναισθήματα σου είναι δικό σου πρόβλημα και πως δεν φέρουν καμία ευθύνη για τη συμπεριφορά σου.
Τι μπορείς να κάνεις:
Αν δεν νιώθουν ειλικρινή μεταμέλεια, ανεξάρτητα από το παράπτωμα, πιθανότατα θα το κάνουν ξανά. Η συμβουλή της ειδικού είναι απλά να απεμπλακείς. Για να αποφύγεις να πληγωθείς στο μέλλον, λέει, είναι συχνά καλύτερο να βλέπεις τους ανθρώπους όπως πραγματικά είναι.
#2 Είμαι πολυάσχολος άνθρωπος, δεν έχω χρόνο για κάτι τέτοιο
Το «κάτι τέτοιο» μπορεί να είναι οτιδήποτε σε ενδιαφέρει. Τα χαρακτηριστικά ενός νάρκισσου είναι η πεποίθηση πως δικαιούται τα πάντα, η έλλειψη ενσυναίσθησης και η αδυναμία διατήρησης αμοιβαίων σχέσεων. Όχι μόνο δεν είναι σε θέση να κατανοήσει τις ανάγκες ενός άλλου ατόμου, αλλά τις απορρίπτει κιόλας.
Τι μπορείς να κάνεις
Αναγνώρισε τους περιορισμούς ενός νάρκισσου. Πιθανότατα δεν θα βρει χρόνο για εσένα εκτός αν χρειάζεται κάτι. Μια τέτοια σχέση είναι σαν να πηγαίνεις σε άδειο πηγάδι για νερό.
#3 Ελπίζω να ξέρεις με ποιον τα βάζεις
Διατυπώνεται και ως «αν μου κάνεις ποτέ κάτι κακό, θα κάνω τη ζωή σου κόλαση». Αυτή η τακτική της απειλής που αιωρείται με την πιθανότητα της εκδίκησης είναι ο τρόπος που έχουν οι νάρκισσοι να δημιουργούν μια ψευδαίσθηση δύναμης και να εμπνέουν φόβο. Ο περισσότερος κόσμος γύρω τους δεν θέλει να αντιμετωπίσει αυτή την απειλή, οπότε συμμορφώνεται.
Τι μπορείς να κάνεις:
Η περίπτωση αυτή είναι ανησυχητική, λέει η ειδικός, ειδικά αν έχεις πρόκειται για κάποιον που έχει ιστορικό στο να κάνει άλλους να δυστυχούν. Η τεκμηρίωση είναι το κλειδί. Κράτα όλα τα email και τα μηνύματα. Εάν υπάρχει πραγματικό ζήτημα ασφάλειας, ζήτα βοήθεια από τις αρχές.
#4 Δεν θέλω να μιλήσω για εμένα, αλλά…
Οι νάρκισσοι γνωρίζουν πως δεν πρέπει να κυριαρχούν σε μια συζήτηση, ωστόσο το επιδιώκουν ούτως ή άλλως. Είναι σαν μια ψευδο-αποποίηση ευθύνης που τους δίνει την άδεια να εστιάζουν μόνο στον εαυτό τους.
Τι μπορείς να κάνεις:
Όταν έχεις απέναντί σου έναν νάρκισσο, καλό είναι να έχεις προετοιμαστεί… για την ώρα του. Για να πει την ιστορία του. Αν σε ενδιαφέρει, την ακούς όπως θα άκουγες ένα podcast, χωρίς να περιμένεις πως θα γίνει συζήτηση.
#5 Δεν είναι δίκαιο
Οι νάρκισσοι πιστεύουν ότι πρέπει να υπάρχει ένα σύνολο κανόνων για αυτούς και ένα διαφορετικό σύνολο κανόνων για όλους τους υπόλοιπους. Όταν πρέπει να συμμορφωθούν ή όταν τους επιβάλλεται κάτι ως συνέπεια στις πράξεις τους, αυτό λειτουργεί ως υπενθύμιση πως δεν είναι κάτι το ιδιαίτερο.
Τι μπορείς να κάνεις:
Μπορεί να μπεις στον πειρασμό να κατευνάσεις έναν νάρκισσο, ίσως από ενοχές ή για να αποφύγεις τη σύγκρουση. Αλλά αυτό θα διαιωνίσει την κατάσταση. Μην προσπαθείς να είσαι το άτομο που αγωνίζεται να κάνει τη ζωή του άλλου «δίκαιη» μέσω παράλογων προσωπικών θυσιών.
Το φάσμα του ναρκισσισμού
Ο ναρκισσισμός κατατάσσεται στις λεγόμενες διαταραχές φάσματος, που σημαίνει πως κυμαίνεται μεταξύ των ατόμων που παρουσιάζουν λίγα ναρκισσιστικά χαρακτηριστικά, έως τις πλήρως ναρκισσιστικές προσωπικότητες.
Η Αμερικανική Ψυχιατρική Ένωση εκτιμά ότι από το σύνολο των ατόμων που λαμβάνουν βοήθεια από ειδικό ψυχικής υγείας, ένα ποσοστό από 2 έως 16 τοις εκατό πάσχει από ναρκισσιστική διαταραχή. Συνολικά, εκτιμά ότι η διαταραχή αυτή εκδηλώνεται σε ποσοστό λιγότερο του 1% στον γενικό πληθυσμό.
Ωστόσο, η Δρ McBride θεωρεί ότι αφορά περισσότερο κόσμο. «Με δεδομένο ότι οι ναρκισσιστές συνήθως δεν αναζητούν θεραπεία», σημειώνει, «θεωρώ ότι ο ναρκισσισμός είναι αρκετά πιο συνηθισμένος από όσο δείχνουν τα στατιστικά δεδομένα».
Κάτι άλλο που επισημαίνει ότι όλοι μας έχουμε κάποια ναρκισσιστικά χαρακτηριστικά και μπορεί κατά καιρούς να συμπεριφερθούμε με ναρκισσιστικό τρόπο, χωρίς αυτό να μας καθιστά ναρκισσιστές. Επίσης, κάποιοι συναισθηματικοί περιορισμοί που θα μπορούσαν να δηλώνουν ναρκισσισμό ενδέχεται να οφείλονται σε άλλη αιτία, όπως για παράδειγμα στο σύνδρομο Άσπεργκερ.
Η ειδοποιός διαφορά είναι η εξής: Οι ναρκισσιστές σε γενικές γραμμές γνωρίζουν πότε πληγώνουν κάποιον, αλλά δεν τους νοιάζει.
Μήπως ο/η σύντροφος σου είναι νάρκισσος;
Κλείνοντας, ας δούμε μια σειρά από ερωτήσεις που θα σε βοηθήσουν να αξιολογήσεις το άτομο με το οποίο έχεις σχέση.
#1 Όταν κάτι πάει στραβά, κατηγορεί οποιονδήποτε άλλο εκτός από τον εαυτό του;
#2 Πιστεύει πως έχει πάντα δίκιο;
#3 Κρατάει κακία σε εσένα ή σε άλλους;
#4 Δείχνει απροθυμία να ακούσει εσένα και τις αγωνίες σου;
#5 Σου υποδεικνύει διαρκώς τι να κάνεις;
#6 Σε κάνει να αισθάνεσαι ανεπαρκής;
#7 Λέει ψέματα;
#8 Έχει χειριστική συμπεριφορά;
#9 Μήπως δυσπιστεί απέναντι στους πάντες;
#10 Εκμεταλλεύεται τους άλλους;
#11 Όταν προσπαθείς να μιλήσεις για θέματα που αφορούν εσένα, αλλάζει συζήτηση;
#12 Σε ζηλεύει;
#13 Μήπως κάνει κάτι ευγενικό για σένα όταν είναι παρόντες οι άλλοι, ώστε να αποσπάσει τον θαυμασμό τους;
#14 Αισθάνεσαι σαν να μην γνωρίζει και να μην εκτιμά τον πραγματικό σου εαυτό, και σαν να μην ενδιαφέρεται να γνωρίσει τον πραγματικό σου εαυτό;
#15 Πρέπει να περνάει πάντα το δικό του;
Σε όσες περισσότερες από αυτές τις ερωτήσεις απάντησες καταφατικά, τόσο περισσότερες είναι οι πιθανότητες ο σύντροφός ή η σύντροφός σου να ανήκει κάπου στο φάσμα του ναρκισσισμού, ή ακόμη και να πάσχει από μια πλήρως οργανωμένη ναρκισσιστική διαταραχή.
