Τι δείχνουν πρόσφατες μελέτες για όσους έχουν κάνει τατουάζ στο σώμα τους;
Τα τατουάζ για πολλούς είναι μια μόδα. Για κάποιους άλλους ένα είδος έκφρασης. Ένας τρόπος να έχουν πάντα μαζί τους κάτι πολύ δυνατό συναισθηματικά για εκείνους. Κάποια «χαράζουν» ημερομηνίες, κάποιοι τα κατοικίδιά τους ή έναν απλό φοίνικα αν είναι #palmlovers.
Πόσο βλαβερό ή όχι είναι αυτό για την υγεία μας;
Κινδυνεύω από καρκίνο αν έχω τατουάζ;
Τα νέα δεν είναι ενθαρρυντικά για τους ανθρώπους που αγαπούν τα τατουάζ, τα οποία ούτως ή άλλως έχουν χρόνια τώρα μπει στο στόχαστρο για τυχόν επιπτώσεις που μπορεί να έχουν στην υγεία. Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη, η οποία δημοσιεύτηκε στο περιοδικό eClinicalMedicine, ερευνητές προσδιόρισαν τη σχέση μεταξύ της έκθεσης σε χημικά συστατικά που χρησιμοποιούνται για τατουάζ και του κακοήθους λεμφώματος. Η μελέτη διαπίστωσε ότι τα άτομα με τατουάζ έχουν 21% περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν λέμφωμα από τα άτομα που δεν έχουν κάνει τατουάζ.
Η Christel Nielsen, εκ των επικεφαλής της μελέτης και αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Lund της Σουηδίας, εξήγησε μιλώντας στο Medical News Today:
«Έχει δοθεί μεγάλη έμφαση στο χημικό περιεχόμενο του μελανιού για τατουάζ τα τελευταία 10 χρόνια, ιδιαίτερα στην Ευρώπη. Το μελάνι για τατουάζ περιέχει συχνά χημικές ουσίες που είναι γνωστό ότι προκαλούν καρκίνο σε άλλα περιβάλλοντα, για παράδειγμα σε εργαζομένους που εκτίθενται στον χώρο εργασίας τους. Γνωρίζουμε, επίσης, ότι το μελάνι μεταφέρεται από το ανοσοποιητικό σύστημα μακριά από το δέρμα, καθώς το σώμα προσπαθεί να αφαιρέσει τα σωματίδια μελανιού που τα αντιλαμβάνεται ως κάτι ξένο, το οποίο δεν πρέπει να υπάρχει εκεί. Έχει αποδειχθεί ότι αυτή η διαδικασία μετακινεί τη χρωστική ουσία στους λεμφαδένες και ότι αποθηκεύεται μόνιμα εκεί».
«Θέλαμε να ενώσουμε τις τελείες και να καταλάβουμε πώς η υγεία μας επηρεάζεται από τη μόνιμη αποθήκευση των δυνητικά τοξικών χημικών μέσα στο ανοσοποιητικό μας σύστημα», συμπλήρωσε η ίδια.
Pexels
Είναι επικίνδυνα τα τατουάζ;
Η μελέτη, η οποία εξέτασε περιστατικά ανθρώπων με και χωρίς λέμφωμα κατά τη δεκαετία 2007-2017, έδειξε ότι ο κίνδυνος για λέμφωμα ήταν 81% υψηλότερος για τα άτομα με τατουάζ μέσα στα 2 πρώτα χρόνια από τη στιγμή που το έκαναν. Το ρίσκο έπεφτε στα 3 με 10 έτη μετά το τατουάζ και έπειτα ανέβαινε πάλι κατά 19% έπειτα από 11 χρόνια. Οι δύο τύποι λεμφώματος που τα άτομα με τατουάζ φάνηκε να αναπτύσσουν ήταν το «διάχυτο λέμφωμα μεγάλων Β-κυττάρων» και το «θυλακιώδες λέμφωμα».
Αναφερόμενος στο συμπέρασμα της έρευνας σε ανάρτησή του, ο Κωνσταντίνος Τριανταφυλλίδης, πρώην καθηγητής Γενετικής του Α.Π.Θ., γράφει: «Το μελάνι τατουάζ περιλαμβάνει καρκινογόνες ουσίες όπως πολυκυκλικούς αρωματικούς υδρογονάνθρακες (PAH), πρωτοταγείς αρωματικές αμίνες (PAA) και μέταλλα. Τα μελάνια τατουάζ προκαλούν μια ανοσολογική αντίδραση, με αποτέλεσμα τη μετανάστευση των μελανιών τατουάζ από τα σημεία παρέμβασης/ένεσης.»
Άλλοι ερευνητές που σχολίασαν την έρευνα προβληματίστηκαν για τα επιμέρους χαρακτηριστικά του δείγματος που ελέγχθηκε, τονίζοντας ότι υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που μπορεί να έπαιξαν ρόλο στο να εμφανίσουν οι άνθρωποι με τατουάζ λέμφωμα, όπως π.χ. το περιβάλλον στο οποίο ζουν ή το αν καπνίζουν. Ενώ υπήρξαν και αυτοί που συμπλήρωσαν ότι πέρα από το μελάνι, το οποίο μπορεί να έχει χίλια μύρια συστατικά, υπάρχουν και άλλοι κίνδυνοι που συνδέονται με τα τατουάζ, όπως π.χ. οι βελόνες, που αν δεν είναι άριστα αποστειρωμένες μπορούν να μεταφέρουν ασθένειες όπως η Ηπατίτιδα C και το non-Hodgin λέμφωμα.
Σε κάθε περίπτωση, η Nielsen τόνισε: «Είναι σημαντικό να έχουμε κατά νου ότι το λέμφωμα είναι μια πολύ σπάνια ασθένεια και ότι ακόμα και η αύξηση κατά 21% που παρατηρήσαμε συνεχίζει να αναφέρεται σε χαμηλά νούμερα ασθενών. Ωστόσο, θα ήθελα να τονίσω ότι τα άτομα με τατουάζ πρέπει να γνωρίζουν ότι αυτά μπορεί να έχουν δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία και ότι θα πρέπει να αναζητήσουν ιατρική φροντίδα εάν εμφανίσουν συμπτώματα που πιστεύουν ότι μπορεί να σχετίζονται με αυτά».
Τι να προσέξεις όταν κάνεις τατουάζ
Αν και οι γονείς των 90s και των 00s ανησυχούσαν περισσότερο για την κοινωνική διάσταση των τατουάζ, έχουν αναφερθεί και ορισμένοι κίνδυνοι για την υγεία: επιμολύνσεις, αλλεργικές αντιδράσεις και μετάδοση νοσημάτων σε περίπτωση που δεν έχει γίνει σωστή απολύμανση των εργαλείων.
Όλα αυτά είναι λίγο-πολύ γνωστά και μπορείς να τα αποφύγεις ή τουλάχιστον να περιορίσεις τις πιθανότητες αν είσαι προσεκτικός στην επιλογή tattoo artist και έχεις μιλήσει με δερματολόγο. Εννοείται βέβαια ότι τα τατουάζ είναι καλύτερο να αποφεύγονται από όσους πάσχουν από χρόνιες δερματικές παθήσεις, όπως ψωρίαση, έκζεμα ή τάση χηλοειδών ουλών και ότι χρειάζονται προστασία στον ήλιο.
Πιθανά αρνητικά σενάρια
Οι ειδικοί όμως τώρα μελετούν διεξοδικά πώς το δέρμα επηρεάζεται από τις χρωστικές ουσίες των μελανιών και των συναφών χημικών προϊόντων τους και ως συνήθως δεν συμφωνούν. Άλλοι εντοπίζουν πιθανά προβλήματα κι άλλοι πιθανά θετικά σενάρια για τη μελέτη του τρόπου με τον οποίο λειτουργεί το ανοσοποιητικό σύστημα.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ορισμένα από τα συστατικά του μελανιού μπορεί να είναι τοξικά, σύμφωνα και με πρόσφατη έρευνα. Οι μελέτες όμως τώρα επικεντρώνονται στο ότι τα νανο-σωματίδια του μελανιού πιθανόν να καταλήγουν και σε άλλα όργανα του σώματος.
Pexels
Τι συμβαίνει στο δέρμα όταν κάνεις τατουάζ;
Μέχρι οι επιστήμονες να καταλήξουν σε κάποιο γενικά αποδεκτό πόρισμα, ας δούμε πώς αντιδρά το δέρμα σε ένα τατουάζ. Σημαντική πληροφορία ότι οι βελόνες που χρησιμοποιούνται διαπερνούν το ανώτερο στρώμα του δέρματος, μερικές φορές σε βάθος που φτάνει τα 2 χιλιοστά.
Η επιδερμίδα είναι το πρώτο φράγμα του ανοσοποιητικού συστήματος και είναι σε μεγάλο βαθμό εφοδιασμένη με αμυντικά κύτταρα που σπεύδουν να αναλάβουν δράση όταν παραβιαστεί.
Η πρωταρχική οδηγία αυτών των κυττάρων είναι να απομακρύνουν οτιδήποτε ξένο και να το καταστρέψουν, έτσι ώστε να ξεκινήσει η διαδικασία επούλωσης. Το ανοσοποιητικό μας σύστημα κάνει συνεχώς ό,τι μπορεί για να καταστρέψει τα τατουάζ, αλλά αποτυγχάνει. Η κατανόηση του γιατί αποτυγχάνει θα μπορούσε να μας οδηγήσει σε μία από τις πιο σημαντικές λειτουργίες του σώματος.
– Η βιολογική εξήγηση
Ο Έλληνας μοριακός βιολόγος Γιάννης Πρασσάς, που εργάζεται στο νοσοκομείο Mount Sinai στο Τορόντο του Καναδά, έχει προσπαθήσει να εξηγήσει τον μηχανισμό συμβίωσης με τα τατουάζ που διατηρεί το σώμα μας:
«Δίπλα μας, κάτω μας, πάνω μας και μέσα μας υπάρχει παντού ένας θαυμαστός κόσμος μικροοργανισμών. Τα περισσότερα από αυτά είναι ακίνδυνα ή καθίστανται έτσι από τις προστατευτικές επιδράσεις του ανοσοποιητικού συστήματος μας, και πολλά είναι ευεργετικά.
Ωστόσο, αρκετά είδη βακτηρίων είναι παθογόνα και προκαλούν μολυσματικές ασθένειες, Γι’ αυτό και πρέπει να υπάρχει πολύ αυστηρός έλεγχος του ποιος μικροοργανισμός επιτρέπεται να περάσει μέσα και ποιος όχι.
Εξελικτικά έχουμε αναπτύξει πάρα πολύ έξυπνους μηχανισμούς προστασίας από τους εξωτερικούς μικροοργανισμούς. Ένας από αυτούς είναι το θαυμαστό μας δέρμα. Το δέρμα μας είναι ένα πραγματικά εκπληκτικό όργανο που βρίσκεται σε μια διαρκή φάση ανανέωσης κάθε 3-4 εβδομάδες.
Περίπου 1 χιλιοστό κάτω από την επιδερμίδα μας υπάρχει μια σειρά από βλαστικά κύτταρα δέρματος που διαρκώς γεννάνε νέα κύτταρα. Αυτά αντικαθιστούν ισόποσα τα κύτταρα που καθημερινά αποκόβονται και απομακρύνονται από την ανώτερη επιφάνεια. Αυτή η διαρκής ανανέωση των κυττάρων της ανώτερης επιφάνειας είναι ένας πρώτος, σημαντικός τρόπος άμυνας από εισβολείς.
Επίσης λίγο κάτω από την εξωτερική επιφάνεια υπάρχει μια λεπτή, όξινη στιβάδα που βρίσκεται εκεί σε περίπτωση που κάτι βλαβερό περάσει ώστε να το κάψει με το χαμηλοί pH. Ταυτόχρονα, υπάρχει και μια μόνιμη στρώση gel από ενδογενή αντιβιοτικά πεπτίδια για έξτρα έλεγχο των “συνόρων”.
Παρά τις πολλαπλές γραμμές άμυνας, κάποιοι μικροοργανισμοί (βακτήρια και ιοί) μπορεί να βρουν τρόπο να μπουν μέσα μας (π.χ. αν πατήσουμε κανένα καρφί). Εκεί όμως τους περιμένουν κύτταρα της πρωτογενούς άμυνας που ονομάζονται μακροφάγα. Καραδοκούν κάτω από την επιφάνεια του δέρματος μας και αν αντιληφθούν κάποιον εισβολέα, τον εγκολπώνουν μέσα στο όξινο περιβάλλον τους, ώστε να τον διαλύσουν. Μερικές φορές ενεργοποιούν, μέσω διάφορων μηχανισμών, μια κατάσταση γενικού συναγερμού, τη φλεγμονή.
Τι συμβαίνει με το μελάνι των τατουάζ; Τα μακροφάγα το αναγνωρίζουν ως ξένο εισβολέα, οπότε το εγκολπώνουν για να το διαλύσουν. Όμως αυτό το μελάνι, σε αντίθεση με τους μικροοργανισμούς, δεν διασπάται από το όξινο περιβάλλον τους. Και έτσι, τα μακροφάγα ζουν πλέον με το μελάνι μέσα τους».
Όταν αυτά πεθάνουν, άλλα μακροφάγα σπεύδουν να περικλύσουν το μελάνι που έχει απελευθερωθεί προτού διαρρεύσει στο σώμα. Αυτός ο μηχανισμός έχει σαν αποτέλσμα εμείς να βλέπουμε το χρώμα στο δέρμα.