Η θλίψη είναι ένα πολύ βασικό συναίσθημα που μας δίνει την πληροφορία για κάποια πληγή ή απώλεια.
Ζούμε σε έναν κόσμο που πληγωνόμαστε και συχνά βιώνουμε απώλειες ανθρώπων, ρόλων, καταστάσεων. Η θλίψη είναι απαραίτητη για να μπορέσουμε να πενθήσουμε και να ξεπεράσουμε κάτι επώδυνο. Αν την καταπιέσουμε, αν την αρνηθούμε, θα ακολουθήσει αναπόφευκτα η κατάθλιψη, Η θλίψη που δεν λαμβάνει την δέουσα σημασία πολύ συχνά οδηγεί σε κατάθλιψη και άλλα ψυχοσωματικά συμπτώματα. Είναι η βασική οδός προς την χαρά διότι σου λέει ότι υπάρχει κάποιου είδους πληγή που πρέπει να επουλωθεί, και συνήθως αφορά κάποια απώλεια.
Όταν αρνούμαστε τα συναισθήματα θλίψης, σκληραίνουμε την καρδιά μας και έτσι χάνουμε την επαφή με τις πιο τρυφερές και ανθρώπινες πτυχές μας, Χάνουμε την ικανότητα να αγαπάμε και να φροντίζουμε, όπως και να λυπούμαστε για τα λάθη μας. Αυτό μας κάνει ψυχρούς και λιγότερο ευαίσθητους ανθρώπους. Και οδηγεί σε άλλα συμπτώματα όπως καταθλίψεις, σωματικά προβλήματα, χρήση ουσιών, διατροφικές διαταραχές και σε ανικανότητα να έρθουμε κοντά με τους άλλους ανθρώπους.
Pexels
Θα αναφερθώ σε ένα αληθινό παράδειγμα. Η Μαίρη άρχισε να έχει κρίσεις πανικού κοντά στα 27 της. Ξυπνούσε στο μέσο της νύχτας και φοβόταν ότι θα πεθάνει. Αν έβλεπε κάτι σχετικό στην τηλεόραση ή άκουγε για κάποιον θάνατο, πάγωνε και δεν μπορούσε να λειτουργήσει σε τίποτα. Ο πανικός και ο τρόμος για τον θάνατο την έπνιγαν. Ήρθε να με δει όταν ο πανικός πλέον δεν την άφηνε να εργαστεί. Ντρεπόταν που φοβόταν ότι θα πεθάνει, μου είπε στην πρώτη μας συνάντηση. Βρισκόταν σε έντονη σύγχυση και απελπισία για το πρόβλημα που είχε, που δεν ήξερε τι να κάνει. Μεγάλωσε στερημένη συναισθηματικά στην οικογένειά της, με εξαίρεση την αγάπη που λάμβανε από την αδερφή της, η οποία ήταν λίγα χρόνια μεγαλύτερή της. Οι γονείς απόμακροι συναισθηματικά άνθρωποι. Όταν η Μαίρη ήταν 15, σηκώθηκε ένα πρωινό και προσπάθησε να ξυπνήσει την αδερφή της, αλλά μάταιο. Η αδερφή της είχε πεθάνει στον ύπνο της.
Το πένθος της δυσβάσταχτο αλλά απόλυτα φυσιολογικό. Ο πατέρας της είπε στην οικογένεια εκείνη την ημέρα να σταματήσουν κάθε συζήτηση για το θέμα αυτό, ότι όλοι πρέπει να είναι δυνατοί, να ξεχάσουν το παρελθόν και να κοιτάξουν μπροστά. Αυτός ήταν ο δικός του τρόπος να διαχειριστεί τον θάνατο.
Όπως αποδείχθηκε, η Μαίρη είχε πολύ έντονα συναισθήματα θλίψης για την αδερφή της και ένα πένθος που δεν διαχειρίστηκε ποτέ επί της ουσίας και ανάγκης της. Πέρασε μεγάλη στεναχώρια όταν την έχασε και επειδή δεν πένθησε, ακόμα συντηρούσε μια πολύ βαθιά επιθυμία να είναι με τη αδερφή της, την μοναδική πηγή αγάπης στη ζωή της. Η επιθυμία της αυτή είχε πάρει την μορφή φόβου. Στην πραγματικότητα ήταν αυτό που ήθελε, να είναι με την αδερφή της.
Αρχίσαμε να μιλάμε για την απώλεια και ήταν εμφανής η μακροχρόνια θλίψη και το πένθος της. Μπορούσε να μιλήσει για όλα αυτά τα συναισθήματα που αρνιόταν τόσα πολλά χρόνια. Για αρκετούς μήνες, έκανε έναν φυσιολογικό κύκλο πένθους, προκειμένου να διαχειριστεί την αίσθηση της αδερφής της και να την αφήσει πίσω. Αυτό θα έπρεπε να έχει γίνει στα 15 της, αλλά επειδή η οικογένεια είχε έναν κανόνα ενάντια στην θλίψη και την αδυναμία, καθυστέρησε.
Κατάφερε να ξεπεράσει το φόβο θανάτου όπως και τα διάφορα καταθλιπτικά συμπτώματα που βίωνε ανά διαστήματα για χρόνια. Επίσης ανάκτησε μερικά κομμάτια του εαυτού της που χαρακτηρίζονταν από αγάπη. Αυτά που ήταν θαμμένα, μακριά από την ζωή της, και τώρα πια ήταν και πάλι διαθέσιμα για να ωριμάσουν και να φροντισθούν. Επιπλέον επέστρεψαν συναισθήματα σεξουαλικότητας, τα οποία για καιρό δεν μπορούσε να νοιώσει.
Όταν δεν επεξεργαζόμαστε τα τραύματα μας, το αναπτυξιακό στάδιο στο οποίο βρισκόμαστε εκείνη την χρονική περίοδο, επηρεάζεται σημαντικά. Στην εφηβεία της, ήταν η αγάπη και η σεξουαλικότητα. Με την επεξεργασία του πόνου της, ανάκτησε τον εαυτό της. Και έτσι μετά την θλίψη ήρθε η χαρά.
Όταν χάνουμε την ικανότητά μας να νοιώθουμε θλίψη, χάνουμε και την τρυφερότητά μας. Μια πολύ σημαντική πτυχή του εαυτού μας που πρέπει να προστατεύουμε με κάθε κόστος. Αν δεν μπορούμε να νιώσουμε θλίψη, χάνουμε βασικές ευαισθησίες και ψυχραίνουμε σε κάθε πτυχή της πραγματικότητάς μας.
Διότι η θλίψη δεν είναι αδυναμία. Αντιθέτως, ο σεβασμός σε αυτό το συναίσθημα και η διαχείρισή του, μας κάνει πολύ δυνατούς.
Ιωάννα Π. Θεοδωρακοπούλου, PsyD, MSc,
Συμβουλευτικός Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια
Επικεφαλής υπηρεσιών συμβουλευτικής στο Feelwelltoday
e-mail : [email protected],
[email protected]
