Σύμφωνα με μια μελέτη του 2021 που έγινε σε μαθητές δημοτικού, η παθητική επικοινωνία είναι ένας από τους τέσσερις βασικούς τύπους επικοινωνίας, μαζί με την επιθετική επικοινωνία, την παθητικο-επιθετική επικοινωνία και τη δυναμική επικοινωνία.
Η παθητική επικοινωνία θεωρείται η πιο αδύναμη μορφή επικοινωνίας, καθώς προέρχεται από την επιθυμία του ατόμου να δίνει προτεραιότητα στα συναισθήματα των άλλων αντί για τα δικά του. Αυτή η τάση συνήθως είναι αποτέλεσμα κοινωνικού άγχους και μπορεί να δημιουργήσει την εντύπωση ότι δεν είσαι ειλικρινής με τα συναισθήματά σου, επιτρέποντας στους άλλους να λαμβάνουν αποφάσεις για εσένα και να σε παραμερίζουν, ενώ εσύ καταλήγεις να απολογείσαι για τις πραγματικές σου ανάγκες.
Άτομα που υιοθετούν αυτό το στιλ επικοινωνίας το κάνουν είτε ως μηχανισμό άμυνας είτε για να διατηρούν την ηρεμία, αλλά αυτό μπορεί να έχει το αντίθετο αποτέλεσμα. Όσοι παρατηρούν την παθητική επικοινωνία μπορεί να μπερδεύονται ή να θυμώνουν. Το πιο σημαντικό είναι ότι με την παθητική συμπεριφορά δεν εκφράζεις τις πραγματικές σου ανάγκες και επιθυμίες, κάτι που εμποδίζει την ανάπτυξη αυθεντικών σχέσεων. Τι μπορείς να κάνεις για να ξεφύγεις από αυτόν τον φαύλο κύκλο; Ας δούμε τι λένε οι ειδικοί.
Τι είναι η Παθητική Επικοινωνία;
Η παθητική επικοινωνία είναι ένας τρόπος συναναστροφής όπου το άτομο αποφεύγει να εκφράσει τις απόψεις, τις αξίες και τις ανάγκες του για να μην προκαλέσει αντιπαραθέσεις ή δύσκολες συζητήσεις. «Η παθητική επικοινωνία, ουσιαστικά, περιφέρει γύρω από αυτό που πραγματικά εννοείτε», λέει η life coach Tara Alexander. Αντί να φτάσεις στην ουσία, προσπαθείς να αποκρύψεις την αλήθεια ή να τα πεις με στρογγυλεμένο τρόπο μέσω των λέξεων, των πράξεων ή ακόμα και της γλώσσας του σώματός σου.
Τύποι Επικοινωνίας
Οι άμεσες μορφές επικοινωνίας περιλαμβάνουν τη δυναμική επικοινωνία, η οποία σέβεται τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τα όρια των άλλων, και την επιθετική επικοινωνία, η οποία είναι άμεση και καταπατά τα συναισθήματα των άλλων, σύμφωνα με τη Dr. Alexander. Η επιθετική επικοινωνία μπορεί να είναι εμφανής και στη γλώσσα του σώματος και μπορεί να περιλαμβάνει φωνές ή ακόμα και σωματική κακοποίηση. Αντίθετα, η δυναμική επικοινωνία περιλαμβάνει οπτική επαφή και χαλαρές σωματικές κινήσεις, προωθώντας την αμεσότητα, την ειλικρίνεια και τον σεβασμό.
Παθητικο-Επιθετική Επικοινωνία
Η παθητικο-επιθετική επικοινωνία συνδυάζει στοιχεία και από τα δύο παραπάνω στιλ. «Η παθητικο-επιθετική επικοινωνία είναι η πιο δύσκολη να κατανοηθεί», λέει η Dr. Alexander. «Είναι όταν οι άνθρωποι εκφράζουν τα συναισθήματά τους χωρίς να κάνουν κάτι συγκεκριμένο, γι’ αυτό και μπορούν να τα αρνηθούν». Παραδείγματα παθητικο-επιθετικής συμπεριφοράς περιλαμβάνουν διφορούμενες φιλοφρονήσεις, σκληρά αστεία ή σαρκασμό, την τιμωρία της σιωπής και την έμμεση απόρριψη αιτημάτων.
Παραδείγματα Παθητικής Επικοινωνίας
1. **Μη έκφραση αναστάτωσης**: Αν δεν λες σε κάποιον ότι είσαι αναστατωμένος, μπορεί να αποδεχτείς δικαιολογίες χωρίς να εκφράσεις τα συναισθήματά σου.
2. **Συμμετοχή σε δραστηριότητες που δεν σε ενδιαφέρουν**: Μένεις στο σπίτι με την κολλητή σου αντί να πεις ότι προτιμάς να βγεις έξω.
3. **Μη λήψη θέσης**: Αντί να εκφράσεις τη διαφωνία σου, μουρμουρίζεις αόριστα όταν ένας φίλος απορρίπτει την άποψή σου.
4. **Προσπάθεια να φαίνεσαι μικρόσωμος**: Η παθητική επικοινωνία επηρεάζει τη στάση του σώματός σου, κάνοντάς σε να φαίνεσαι εσωστρεφής.
5. **Απόκρυψη της αλήθειας**: Δεν λες στον σύντροφό σου ότι προτιμάς ένα ρομαντικό δείπνο όταν καλεί φίλους.
6. **Γκρίνια χωρίς αίτημα βοήθειας**: Γκρινιάζεις για την κούραση σου χωρίς να ζητάς βοήθεια.
Τι Κάνει Ένα Άτομο Παθητικό στην Επικοινωνία;
Άτομα που επιλέγουν την παθητική επικοινωνία δίνουν προτεραιότητα στη διατήρηση της ησυχίας και στην αποφυγή συγκρούσεων. Αισθάνονται πιο άνετα να διαχειρίζονται την εσωτερική τους ταραχή παρά να διακινδυνεύσουν να εκνευρίσουν κάποιον άλλον.
Πλεονεκτήματα και Μειονεκτήματα της Παθητικής Επικοινωνίας
Η παθητική επικοινωνία απαιτεί προσοχή στα συναισθήματα των άλλων, κάτι που μπορεί να είναι χρήσιμο στην αποτελεσματική μετάδοση απόψεων. Ωστόσο, η αποτυχία έκφρασης των δικών σου απόψεων μπορεί να οδηγήσει σε δυσαρέσκεια, τραύμα και απογοήτευση.
Πώς να Αντιμετωπίσεις Ένα Παθητικό Άτομο
Για να βοηθήσεις κάποιον με παθητική συμπεριφορά στην επικοινωνία, δείξε του ότι θέλεις να ακούσεις τις απόψεις του χωρίς να τον κάνεις να νιώσει ντροπή. Ρώτησέ τον αν θέλει να αλλάξει τον τρόπο του και διαβεβαιώσέ τον ότι δεν είσαι επικριτικός.
Πώς να Ξεπεράσεις την Παθητική Επικοινωνία
Εάν νιώθεις την ανάγκη να γίνεις πιο δυναμικός στην επικοινωνία, αυτό είναι εφικτό. Η παθητική επικοινωνία είναι μια επίκτητη συμπεριφορά που μπορεί να αλλάξει. Ξεκίνα εκφράζοντας προφορικά τις επιθυμίες και τις απόψεις σου στους άλλους. Η βοήθεια από έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας μπορεί επίσης να είναι ωφέλιμη.
Μάθε να επικοινωνείς άμεσα τις σκέψεις και τα συναισθήματά σου για να χτίσεις υγιείς και ειλικρινείς σχέσεις.